Sunday, July 24, 2011

WHY ORTHODOX FOR THE UNIFICATION OF AFRICA?

When this group was created, it was being thought to achieve the following two aims. These were:
1. To help the African people know the true way of Salivation that they never have been offered before. When you look into the rest of the world, it has been mad not to follow the true way of Salivation and intentionally left it behind and get into an other way of life which they termed Transformation in the fifteenth century (which bore the world of Protestantism) and so similar phenomena has happened in case of the fifth century (which bore the world of Catholics) i.e. (451 AD). But Africans have been forced or at least they have not been offered the true way of Salivation i.e. the religion of the Apostles that God Himself has handed over to them. We have also accepted the religion of our forefathers through unbroken flow of true religious exercises and tradition which is simply the true reflection of the Bible. So this pure truth should be at least offered to African people to whom no one else has offered before.
2. African people are getting very huge loses of its natural and man made resources due to the mischievous actions the western world and other developed countries. The boundary lines built up by the will of the colonial powers has left Africa in conflict with each other for centuries and this irritating condition may perpetuate for the coming centuries as well as we are looking it now. Not only the boundary lines but also other Economic, Political, Socio-Cultural and Psychological make ups that have been constructed by the European colonial powers has left its scar on the present deteriorated condition of Africa. I have pinpointed the only few past actions that made Africa the victims of the Western World. But not only the past action, at present days also, these developed world powers are acting as "mediators" over the African Issues and they are playing their negative roles on the developments of the good relations between Africans. They are influencing Africans not to have their own trade links and other strong relations to force Africa to be the indirect colonial empire of the developed world. If Africans could have unity, they would have got good opportunities to have an influencing power over the world about their own internal issue. They could get supplements of each other for the solution of a problem one region of Africa might be found at the other corner of the continent for example in natural resources and industrial and agricultural products. This in turn would produce an other ideal market for the products and resources of the continent. For unity to be effected the people at all should have one common identity and they should have one common ancient heritage. This ancient heritage should not be symbolic to inscribe the strongest sense of unity among the people. No other value or ancient heritage of Africa can bring life changing orders (life patterns) and heart felt senses inscription of unity better than religion. Religion is life at all. So it is preferred religion to any other Ancient Heritage for African people to have in common. Now let us come to the point how Orthodox should be the common Ancient Heritage of the African people. The following are some of the listed reasons that I have told to myself while I thought the concept of Unifying Africa:

A. Orthodox Religion was the most ancient religion of those religions having huge impact on the people of the world. It is simply practiced by the ancient Egyptians till today, Ethiopians till today, Libyans till they are affected by the Muslim world, and other North African Countries. This condition presents Orthodox Christianity the most ancient of all religions which have brought huge impacts on the lives of the population of the world.
B. Orthodox Christianity is established by the will of the African people without any power influences of the foreigners. When we look the Ethiopian Orthodox Tewahido Church establishment, it traces back to the ancient times more than 4000 years ago. Ethiopians were being knowing God as early as the man kind History and they were exercising worship of God before the Birth of Jesus Christ for about 2000 years. 1000 years without written commandments of God and 1000 years with given written laws of God. They have had the books of the Old Testament and they were waiting for the coming of Christ to Earth according their knowledge they have got from the Books of the Prophets and their Predictions. When Jesus Christ was born in the Middle East, they have gone to Him and brought Him Tributes and bowed to Him as stated in Isaiah:” And they from Sheba shall come: they shall bring forth gold and incense; and they shall show forth the praises of the Lord." They have accepted Him the True God and the true Son the Father. After 34 years later, a eunuch of great authority under Candace queen of the Ethiopians has gone to Jerusalem to worship and brought the news of Gospel to his fellow citizens. This was not the only beginning to worship God, but it was actually the beginning to the Era of Christianity in Ethiopia. But the greatest expansion of Gospel in Ethiopia could have been effected the fourth century. The people have accepted Christianity happily with their full will. When we come to Egypt, Saint Mark has left the base of the Gospel in Egypt and this flowing truth could have cross centuries and it has reached at our ages without being distorted and with living tradition of the first century of the Apostles. So only Orthodox Christianity is established by the full will of the African people and largely by their own actions to expand Gospel in the lands of Africa. But other religions are introduced to Africa forcefully by war having an other mission behind.

C. In the doctrines and canons of Orthodox Christianity true values of unity and sacrifice are preached under the Commandment of Love. The commandment of Love orders one to pay great scarifies up to and including giving up ones life for the sake of the other. The is the value to effect the true unity and heart felt Love to one another. It includes all the ethical values including the hard working traditions and avoidance of wickedness. These values coming following the commandment of Love are the true values that can bring these huge numbers of tribes under the common way of Unity and Shared common senses. In none of other religions these values are preached or at least practiced. But under Orthodox Christianity we have so many figures of Love and true mirror reflections of Gospel.

So now we are expected first to aim at valuing the African people by telling and helping them to know these pure facts. After this step, we can move forward to bring the whole Africa to get unified. The first is more difficult and also has to proceed first. So we will work visualizing the second one as well. So contents of the Spiritual and Religious Matters are to be posted for the group.

The issue of communication media language, we can use English. But since the present members of the group are Ethiopians and Amharic speakers, we can use also Amharic as a media language. Later when there are a number of other African Countries as members, we can use the language of the largest members additionally.

Other matters how we are going to proceed and related issues need to be defined by the group members using some discussion topics. We should strongly motivate group members to add values from their minds. The cumulative outputs outshine the individual outputs.

We have to strongly motivate other Africans to be members and active participants in our group. We should have diversified members to get the recent information and distributed effects.

These are some of the introduction that I thought for the time being. When I have some other things, I will notify you on time. You yourself can also broaden the starting idea into more meaningful proposals. But it does not urge you instantly. You can take long time and come up with more beautiful ideas. Our starting may be put into practice at the time the next generation, but we have to at least put the framework for having that.

God Bless African People!!!!

Wednesday, July 20, 2011

ሰው በምድር ሲኖር ሊያተርፍ የሚያቅደው ምንድ ነው? (ክፍል ሁለት)


በባለፈው ወር መጀመሪያ ላይ የዚህን ፅሑፍ መጀመሪያ ክፍል በዚህ መጦመሪያ ገፅ መነበቡ ይታወሳል። አሁን ካለፈው የሚቀጥል ሰው በምድር ሲኖር ሊኖሩት የሚመኛቸው እሴቶች በሚመለከት እንመለከታለን። የመጀመሪያውን ክፍል ለማንበብ እዚህ ይጫኑ!
 
ባለፈው ክፍል ለማየት እንደሞከርነው ሰው በምድራዊ ህይወቱ ጤናማ ህይወት፣ ደስታ፣ ፍቅር፣ ምቾት እንዲኖረው ይመኛል። የእነዚህ እሴቶች መገኛ ደግሞ ምን እንደሆነ በጥቂቱ ለመመልከት ሞክረናል። የሰው ልጅ ባህርይ ከእንስሳት ጋር የሚጋራቸው አራት ባህሪያተ ሥጋ እና ከእገዚአብሔር ጋር የሚያመሳስሉት ሦስት ባህሪያተ ነፍስ አሉት። እነዚህ ከላይ የተጠቀሱት እሴቶች ደግሞ ሰው በእንስሳዊ ባህሪው ሊያጣጥማቸው በሚችልበት ሁኔታ ብቻ ህይወቱን ከተረጎመው የሚያገኘው ደስታ እና ምቾት እንስሳት ጥሩ ምግብ በልተው በተደሰቱበት ጊዜ የሚያሳዩትን ፈንጠዚያ የሚመስል ይሆናል። እነዚህ እንስሳት ሆዳቸው በጎደለ ጊዜ ማጉረምረማቸው አይቀርም። ስሜታቸውም ለአጭር ጊዜ ብቻ የሚቆይ ነው። እናም ሰው ቁሳዊ በሆኑ ሀብቶቹ ለምሳሌ በገንዘብ በምግብ በልብስ እና በመሳሰሉት ነገሮች ሁሉ የሚያገኘው ደስታ ጊዜያዊ በመሆኑ ወዲያው ይጠፋል።
በአለም ላይ ያለውን ነባራዊ ሁኔታ ስንመለከት የሰው ልጅ ከእግዚአብሔር አምላኩ እፀ-በለስን በልቶ ከተለየበት ጊዜ አንስቶ ለስጋዊ ባህርይው የሚገዛ እና እውነተኛ ሰላምን በማጣቱ ከላይ የተጠቀሱት እሴቶችን ለዘለቄታው ለራሱ ማድረግ የተሳነው ሆኗል። ነገር ግን ብሩህ ተስፋ በክፉ ጊዜ ያለን መከራ የስቃይ ስሜት እንዲቀዘቅዝ ያደርጋልና ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከሰማየ ሰማያት ወርዶ ከእመቤታችን ከቅድስት ድንግል ማሪያም ተወልዶ በበደላችን ምክንያት የተረገመችውን ምድርን በኪደተ-እግሩ ቀድሶ ወንጌልን ለሕዝብ እና ለአሕዛብ አስተምሮ በጥምቀቱ በዮርዳኖስ በምድር የተቀበረውን የእዳ ደብዳቤያችንን ደምስሶ በቀናተኛ አሁዶች እጅ ተይዞ ተገርፎ እና መከራ መስቀልን ተቀብሎ በመስቀል ላይ ተሰቅሎ የእዳ ደብዳቤያችንን እና በደላችንን ሁሉ ደምስሶ እንደሚያድነን ለአዳም በሰጠው ተስፋ የሰው ልጅ ህይወት የደስታ ምንጮች የመዳን ተስፋ ሆነ።
በዚህ ብቻ አላበቃም ርህርሄው የበዛ አምላክ። የእግዚአብሔርን ትእዛዛት ብንጠብቅ በምድራዊ ህይወታችንም በባህሪያዊ ነፍሳችን የምንገነዘበው በህይወት ዘመናችን ሁሉ የሚያስደስተን የደስታ ምንጮችንም ከፈተልን። ከራሳችን ይልቅ ለሌሎች አድልተን ለእውነተኛ ደኛ ለሆነው አእምሮአችን የሚመች ሥራን በመሥራት ዘለቄታ ያለው ደስታ እና ምቾት ማግኘት እንደሚቻል ከተሰጠን ትእዛዛት እና ትእዛዛቱን በመጠበቃችን የምናገኘውን ሰማያዊ ዋጋ ብቻ ሳይሆን ምድራዊ ዋጋም ተነግሮናል።

ነገር ግን ከዘመነ አዳም ጀምሮ የተወሰኑ ሰዎች የእግዚአብሔርን ትእዛዛት በመጠበቅ መጀመሪያ በምድራዊ ህይወታቸው በኋላም በሰማያዊ ህይወታቸው የብዙ እሴቶች ባለቤት ሲሆኑ ሌሎቹ ግን እግዚአብሔርን በማሳዘን ትእዛዛቱንም በማፍረስ ቆየት ብለውም እርሱን በሌላ ባዕድ አምልኮ በመለወጥ ስላመነዘሩ የደስታ እና የሌሎቹ የህይወት እሴቶች ምንጮች ደረቁባቸው። አንዳንዶቹ በመቅሰፍት ሲያልቁ ሌሎቹ ደግሞ በምድር ላይ ተቅበዝባ ሆነው ህይወታቸውን ደስታን በማጣት ተጎሳቁለዋል።
ይህ ሁኔታ እየቀጠለ ሄዶ ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለአዳም የገባውን ቃል ለመፈፀም ወደ ዚህ ምደር በመጣ ጊዜ ዓለም የደስታ ምንጭ ምን እንደሆነ ግራ በተጋባ እና ደስታን ለማግኘት የደስታ መገኛ መንገዶች ተቃራኒ ሥራዎችን የሚሰራበት ጊዜ ነበር። እንኳን እግዚአብሔርን የማያውቁት አሕዛብ ይቅርና የእግዚአብሔር ሕዝብ የሚባሉት እስራኤል እንኳ ትክክለኛ የህይወት መስመርን ስተው የመሲህን አመጣጥ ከሮማውያን ቅኝ አገዛዝ ነፃ ከመውጣታቸው ጋር አያይዘው በተሳሳተ መንገድ ተስፋ አድርገው ነበር። ከዚህም በተጨማሪ እነዚህ ቤተእስራኤላውያን በሰው ፊት ብቻ የእግዚአብሔርን ትእዛዛት የሚጠብቁ ነገር ግን በስውር ሐጢያትን የሚፈፅሙ አስነዋሪ ስራዎችን የሚያደርጉ የተተበተቡ ትእዛዛትን በሌላው ላይ የሚጭኑ እነርሱ ግን በጣታቸው እንኳ ሊነኩት የማይፈልጉ በእግዚአብሔር ላይ አመፀኞች ነበሩ። ከዚህ እንደምንረዳው በዚህ ወቅት ዓለም የደስታ እና የፍቅር የምቾት እና የጤናማ ህይወት መስመሩን ስቶ አሰቃቂ የመገዳደል ወንጀል በበዛበት እና የነፍስ እረፍቷ የሚሆን ሥራ የተመናመነበት ጊዜ እንደነበር ነው። በሮማ ግዛት እና በሌሎች የጣዖት አምልኮ በነበረባቸው የአሕዛብ ነገስታት አገርም ደስታ የሚገኘው የተለያዩ ትርኢቶችን በመመልከት እንደሆነ ይገመት ነበር። በዚህም ምክንያት በተለያየ ምክንያት ወንጀለኛ ናቸው ተብለው የተያዙ እስረኞች በሞት እንዲቀጡ በመወሰን ከአናብስት እና ከአናምርት ጋር በአደባባይ በማታገል ነገስታቱ እና ሹማምንቱ እንዲሁም መኳንንቱ ይህን በመሰለው ትርኢት ደስታን ለማገኘት እና ለመዝናናት ይሞክሩ የነበረበት ዘመን ነዉ። ይህ አሰቃቂ የሆነ የሰው ልጆች ሰቅጣጭ ጩኸት ትርኢቱን ለመመልከት የሚመጣውን ሕዝብ አእምሮ ውስጥ የህልውና ጥያቄ የሚያስነሳ እና ህይወታቸው ቀጣይነቱን ለማረጋገጥ ዋስትና የሌለበት ዘመን ሆኖ ነበር። በሌላ በኩል ደግሞ በገው በኩልም ይህ ለአእምሮ የማይመች ሥራቸው የህልም ቅት እና ሰቆቃ እንጅ ደስታ እና ጤናማ ስሜትን ሊተርፍላቸው አልቻለም።

እንግዲህ አምላካችን ክርስቶስ የተወለደው በዚህ በተዘበራረቀ ዓለም ትክክለኛ የህይወት መስመር ውሉ የጠፋበት ዓለም እና ጊዜ ነው። የህይወት ጣዕም ጠፍቶበት ዓለም ወደ አልጫነት ተቀይሮ ነበር። በዚህ ጊዜ ከቅድስት ድንግል ማሪያም የተወለደው አካላዊ ቃል ይህንን የዓለም አልጫነት አስወግዶ የሚጣፍጥ ጨው ሆኖ ወደ ጣፋጭነት ቀየረው። ተስፋ የቆረጡ እና “ህይወት ምንድነው?” እስከ ማለት የደረሱ ድውያንን በተአምራቱ ርሁባነ ነፍሳትን በትምህርተ ወንጌሉ በማስተማር ዳግም ሰው የሞት ተሸናፊ አለመሆኑን ከሞት በኋላ ህይወት ያለ መሆኑን እና በትንሳኤ ዘጉባኤ ሞትን ድል ነስተን እንደምንነሳ በማስተማር ሰውን ዳግመኛ ወደ ፀጋ መንፈስ ቅዱስ ልጅነት መለሰው። በኦሪት የተሰጠች ትእዛዝን በማፅናት የፍቅር ትእዛዛትን ለሰው ልጆች የእውነተኛ እና ዘላለማዊ የህይወት እሴቶች መገኛ አድርጐ ከፊት ይልቅ በሐዲስ አፅንቶ ሰጠን። ሰው ሁለት ዓይነት ፍቅር ሲኖረው የመጀመሪያው ሰው ለፈጣሪው ለእግዚአብሔር የሚኖረው ከራሱ የበለጠ ፍቅር ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ ሰው እርሱን ለመሰለ ሌላ ሰው የሚኖረው ፍቅር ከራሱ ፍቅር ጋር የተካከለ ነው። ነገር ግን ሁላችንም ልንገነዘበው የሚገባን ነገር እግዚአብሔር አነዚህን ሁለቱን የፍቅር ትእዛዛት ሲሰጠን የመጀመሪያው ፍቅር በሁለተኛው እንዲገለጥ ፈቃዱ ስለሆነ ሰው ሁሉ ለተቸገረ እና እርዳታ ለሚያስፈልገው ሁሉ የሚያናደርገው በጐ ሥራ ሁሉ ለእርሱ እንደተደረገ ሆኖ እንደሚቆጠር በስድስቱ ቃላተ ወንጌል ገልጦልናል።

በዚህም ነፍስንም ስጋንም የፈጠረ እግዚአብሔር የህይወት እሴቶችን ከትእዛዛቱ ጋር የተቆራኙ አድርጐ ለራሳችን በምንም ዓይነት መስፈርት እንዳናደላ አእምሮን ያህለ ርቱዕ ዳኛ በላያችን ሾሞ የነፍሳችን ማረፊያ የሚሆን ትእዛዛቱን በመፈፀም ደስታ ፍቅር ጤና እና ምቾትን እንድንላበስ ፈቃዱ ስለሆነ እነዚህን ሥራዎች በመስራት እና ትእዛዛቱን በፍቅር በመፈፀም ዳግመኛ ወደ ህይወት እሴቶች መምጣትን እርሱም ከእርሱም ቀጥሎ በእርሱ ትእዛዝ በሐዋሪያት እና በተከታዮቻቸው አማካኝነት አስረዳን። ህይወትንም ተስፋ አስደረገን።
ዓለምም ታሪኳ ተቀየረ፤ ሰው ዳግመኛ ደስታ እና የህይወት እሴቶች በሙላት በሚገኝበት መንገድ መጓዝ ጀመረ። የዓለም ስልጣኔ እና ውጤታማነት ቀያሿ ክርስቶስ ኢየሱስ ነው። የባርነት ህይወትን እና በሰው ነፍስ በመጫወት ደስታ እና ፈንጠዚያ የማይገኝ መሆኑን በማሳየት ለዓለም አልጫነቱን በማስወገድ።
 ይህንን ታሪካዊ ዳራ ለማንሳት ያስፈለገበት አሁን ያለንበት ዘመን ሰው የህይወት ስኬትን ከቁሳዊ ትርፎች ጋር በማያያዝ የተሳሳተ አቅጣጫን እየተከተለ ያለበት ዘመን በመሆኑ ነው። ይህ የአሁኑ የዓለም ሁኔታ ክርስቶስ በተወለደ ጊዜ እንደነበረው ሙሉ ለሙሉ የከፋ ባይሆንም በአብዛኛው የዓለም ክፍል ግን ሁኔታው ከዚያ ጊዜ ይልቅ እየከፋ መሆኑን መገንዘብ ይቻላል።   

 …ይቀጥላል…

Tuesday, July 5, 2011

የቤተክርቲያን የመከራ ዘመናት - ዛሬስ ሰላም ነውን? (ክፍል ስድስት)


በባለፈው ለመመልከት እንደሞከርነው ኢትዮጵያ ከዮዲት ጉዲት የጥፋት ዘመን በኋላ የአክሱም ሥርወ መንግስት እየተዳከመ ሄዶ በዛግዌ ሥርወ መንግስት ተተካ። ኢትዮጵያ በዛግዌ ሥርወ መንግስት የተወሰኑ የሀገሪቱ ሰሜናዊ ጫፎች ላይ ያላት ቁጥጥር አነስተኛ ስለነበር በአሁኗ ኤርትራ የቀይ ባህር አዋሳኞች እና በቀይ ባህር ውስጥ ባሉት ደሴቶች ላይ የነበሩ ጎሳዎች የእስልምና ሰለባ በመሆን በኋላም በኢትዮጵያ  መካከለኛው የታሪክ ዘመን ጥቃቅን የእስልምና ሱልጣኖች እንዲመሰረቱ ጥርጊያ መንገድ ከፈተ። የሰሜናዊ የባህር በሮችን በመጠቀምም በመሀል ሀገር ላይ ያሉት የተለያዩ ክፍሎች የራሱን አሉታዊ ተፅዕኖ ሊያሳርፍ እና የእስልምና እምነት እንዲስፋፋ የበኩሉን አስተዋፅኦ አድርጓል።
እነዚህንና የመሳሰሉትን ድክመቶች ቢያስተናግድም የዛግዌ ሥርወ መንግስት በዮዲት ጉዲት ዘመን በሀገሪቱ እና በቤተክርስቲያኗ ላይ ከደረሰው ጥፋት መልሶ ማንሰራራት ብሎም ሁነኛ የሚባሉ ድንቃድንቅ የአቢያተ ክርስቲያናት መታነፅ እና የቤተክርስቲያን ትምህርት መስፋፋት ትልቅ አስተዋፅኦ የከፈተ እና ኢየሩሳሌምን የሚተካ የአፍሪካ ኢየሩሳሌም (Jerusalem of Africa) እየተባለ የሚጠራውን የላልይበላ ውቅር አቢያተ ክርስቲያናት የተሰሩበት እና ቤተክርስቲያኗ በሀገሪቱ የነበረውን የሥነ-ፅሑፍ የሥነ-ሕንፃ እና አያሌ ኪነ-ጥበባዊ ሥራዎች የመራችበት እና አርአያ የሆኑ ቅዱሳን አባቶችን ንግስናን ከክህነት ጋር አስተባብረው የያዙ በጥበብ እና በመንፈስ ቅዱስ የተመሉ ሆነው ሕዝቡን በቀና መንገድ የመሩ ነገስታትን ለሀገሪቱ ያበረከተችበት ዘመን ነበር።
በሀገሪቱ ሰሜናዊ ጫፍ ያለው ክፍል ለእስልምና ተፅዕኖ ቢደርስበትም በደቡባዊ አቅጣጫ ክርስትና የተስፋፋበት ዘመንም ነበር። በዛግዌ ሥርወ መንግስት ጊዜ የነበረውን ሥራ በኢትዮጵያ ባይሠራ ኖሮ ዮዲት ጉዲትን ተከትሎ የሚመጣው የቤተክርስቲያኗ ዕድል ምን ይሆን እንደነበር መገመት አያዳግትም። የዮዲት ጉዲት ዘመን ከጥላቻ ያለፈ የራሱ ራዕይ እና ግብ ስላልነበረው ሀገሪቱ ወደ ይሁዲነት ባትቀየርም እንደ ዛግዌ ያለ የተደላደለ እና ጠንካራ ሥርወ መንግስት ባናገኝ ምናልባትም በዚህ በተዳከመ ጊዜ የመጣ ርህራሄ የለሽ የኦትማን ቱርክ ሰለባ እንሆንና ቤተክርስቲያኖቻችን በቁስጥንጢንያ (Constantinople) በዛሬዋ ቱርክ ውስጥ የሚገኘውን የቅድስት ሶፍያ ቤተክርስቲያን እጣ ይደርባቸው ነበር። ሀገሪቱም እንደቱርክ እና እንደ ግብፅ የክርስትና መናብርት እንዳልነበሩ ሁሉ ዛሬ እስላማዊ መንግስት ክርስትናን መድረሻ ያሳጡ እንደሆኑት ያለ ዕድል ይገጥማት ነበር። የዛግዌ ሥርወ መንግስት የኦትማን ቱርኮች ዓለምን ያሳድዱ እና ሀገራትን ይወሩ በነበረበት ዘመን ጠንካራ ሥርወ መንግስት ስለነበር ከዚያ ቀጥሎም በሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስት ቢተካም ይህ ሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስት ጠንካራ ስለነበር የኦትማን ቱርኮችም ሙሉ ሃይላቸው አውሮፓውያንን መውጋት እና የመስቀል ጦርነትን ድል ማግኘት ስለነበር ከትንኮሳ ያለፈ ነገር ባለማድረጋቸው እና ሀገር ውስጥ ያሉ ጥቃቅን ሱልጣኖችን በመርዳት በሀገሪቱ ላይ በቀላሉ ባለድል እንሆናለን ብለው ይገምቱም ስለነበር የእነዚህን ሱልጣኖች ትንኮሳ ተቋቁሞ በሀገሪቱ እና በቤተክርስቲያናችን ላይ የነበረውን አወንታዊ ዕድገት ሊገቱት አልቻሉም።
የዛግዌ ሥርወ መንግስት ከቅዱስ ላልይበላ መሞት ቀጥሎ በነበረው የሥልጣን ሽኩቻ  እየተዳከመ ሄዶ በሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስት ሲተካ የመናገሻ ከተማ ከላስታ ወደ ሸዋ ዞረ። ይህ የመናገሻ ቦታ መዞር በሀገሪቱ ሰሜናዊ ጫፍ የነበረው ቅጥጥር በዚያው ልክ እየላላ በዛግዌ ሥርወ መንግስት የተፀነሱት ሱልጣኖች እየተጠናከሩ መጥተው መኖራችውን የሚያሳውቅ ተፅዕኖ እና ከኦትማን ቱርኮች በሚደረግላቸው ድጋፍ ማዕከላዊ የሀገሪቱ መንግስት ላይ ትንኮሳ ጀመሩ። የሰለሞናዊ ሥርወ መንግስት እንደ ዛግዌ ሥርወ መንግስት እጅግ ጠንካራ ባለመሆኑ በሀገሪቱ ማዕከላዊ እና ምስራቃዊ ቦታዎች በኢፋት እና በሀረር የተላዩ ሱልጣኖች በቅለው ማደግ ጀመሩ። በዚህም በሰሜንም በምስራቅም አቅጣጫ የሚመጡ የእነዚህን ሱልጣኖች ትንኮሳ መከላከል ለሥርወ መንግስቱ ሌላ የቤት ሥራ ሆኖ ነበር።
እነዚህን ተፅዕኖዎች በመቋቋም ይህ ሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስት በዛግዌ ሥርወ መንግስት የተጀመረውን ሐይማኖታዊ እድገት ለ፫፻ ዓመታት ያህል ለማስቀጠል ችሏል። ይህ ከ፲ኛው እስከ ፲፭ኛው መ/ክ/ዘመን ያለው ጊዜ ወርቃማው የቤተክርስቲያን ጊዜ ይባላል። ቤተክርስቲያን በዮዲት ጉዲት ከደረሰባት ጥፋት አገግማ ለዛሬ ማንነታችን ትልቅ ድርሻ ያላቸው የቤተክርስቲያን ሥራዎች የፈለቁበት እና ክርስትናን በማስፋፋት እና የተለያዩ ታላላቅ አድባራት እና ገዳማትን በማቋቋም እና መፃሕፍትን በመፃፍ ጉልህ ድርሻ የነበራቸው ታላላቅ ቅዱሳን ያፈራችበት ዘመን ነበርና። እነ አባ ጊዮርጊስ ዘጋስጫ እነ አቡነ ተክለ ሃይማኖት እነ አቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስ በዚህ ዘመን ከቤተ ክርስቲያን ጉያ የፈሩ ከዋከብተ ቤተክርስቲያን ናቸው።
ነገር ግን በ፲፭ኛው መ/ክ/ዘመን የመስቀል ጦርነትን ባለድል የሆኑት የኦትማን ቱርኮች ትኩረታቸውን ወደ ቀይ ባህር ዙሪያ በነበሩት አካባቢዎች አድርገው ስለነበር በተለያዩ አቅጣጫዎች የነበሩትን ሱልጣኖች የጦር መሳሪያ እርዳታ በመስጠት ክርስቲያናዊ የሆነውን ማዕከላዊ የኢትዮጵያን ሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስት ማዳከም እና በመጨረሻም የማጥፋት እና ሀገሪቱን በሃይል ለማስለም ምስራቅ አፍሪካም በእስልምና እንድትጥለቀለቅ በዚህም በቀይ ባህር ዙሪያ ወደ ሩቅ ምስራቅ እና ሕንድ የሚደረገውን የአውሮፓውያንና የመካከለኛው ምስራቅ የንግድ እንቅስቃሴ ለመቆጣጠር እንዲያመች አልመው በመነሳታቸው ከተለያዩ አቅጣጫዎች የነበሩት ሱልጣኖች በተለይም የሀረር ሱልጣን ከፍተኛ የሆነ ሃይል አሰባስቦ በተላዩ ጊዜያት ጥቃት መሰንዘር ጀመረ። ማዕከላዊ የሰሎሞናዊ ሥርወ መንግስትም የእነዚህን ሱልጣኖች ለመመከት ለተወሰኑ ክፍለ ዘመናት ሲከላለከል ከቆየ በኋላ በመጨረሻ እየተዳከመ በመሄዱ እና የሀረር ሱልጣን ከኦትማን ቱርኮች ባገኘው ዘመናዊ የጦር መሳሪያ እስከ አፍንጫው የታጠቀ ስለነበር ድል ፊቷን በማዞር ለግራኝ አህመድ ቀናችለት። በዚህም ክርስቲያናዊ የሰሎሞን ሥርወ መንግስት ከሸዋ እየሸሸ በተለያዩ የጦር አውድማዎች ከግራኝ አህመድ ጋር ጦርነት ቢያካሂድም ድል አልቀናው ስላለ የሥርወ መንግስቱ መናገሻ ወደ ጐንደር ተዛወረ። ግራኝ አህመድም አብዛኛውን የሀገሪቱ ክፍል በቁጥጥሩ ሥር አውሎ ሕዝቡን ሁሉ በሃይል በማስለም ካህናትንና ለመስለም ፈቃደኛ ያልሆኑትን ምዕመናን በመጨፍጨፍ አቢያተክርቲያናትን እና ንዋያተ ቅድሳትን እንዲሁም መፃሕፍትን በማቃጠል እጅግ ከፍተኛ ጥፋት እያደረሰ እስከ ጐንደር ደረሰ። ይህም የጥፋት ዘመን ለ፲፭ ዓመታት ቆየ። ጐንደር በተደረገው የአፄ ገላውዲዎስ እና አህመድ ግራኝ ጦርነት አህመድ ግራኝ በአንድ ፖርቱጋላዊ ወታደር ተመትቶ ስለሞተ ተከታዮቹ ወደ ሀረር ተመልሰው ፈለሱ እና አብዛኛው የሀገሪቱ ክፍሎች ተመልሰው በክርቲያናዊ መንግስት ቁጥጥር ሥር ዋሉ።
ይህ የአህመድ ግራኝ የጥፋት ዘመን ብዙ እልቂት እና ብዙ ጥፋቶች ያስከተለ ነበር። 

በሚቀጥለው ክፍል በአህመድ ግራኝ የደረሰውን ጥፋት እና ከዚያም ቀጥሎ የፖርቱጋል የሮማ "ቤተ ክርስቲያን" መልዕክተኞች በሀገራችን የደረሰውን ከፍተኛ የመከራ ዘመን እንቃኛለን


         …ይቀጥላል…